Instytut Goethego i spotkanie młodzieży z powieścią niemiecką

Tuż przed feriami mieliśmy okazję uczestniczyć w niemieckich Lekcjach Czytania organizowanych przez Krakowskie Biuro Festiwalowe oraz Fundację Tygodnika Powszechnego. Zajęcia literackie prowadził poeta, prozaik i eseista – dr hab. Jerzy Franczak, a dyskutowaliśmy o problemach społecznych lat trzydziestych XX wieku, widocznych w powieści niemieckiego pisarza współczesnego, Hansa Fallady.
Spotkanie rozpoczęliśmy od przybliżenia sylwetki autora, którego życie obfitowało w trudne momenty. Autor bowiem wielokrotnie leczył się w klinikach psychiatrycznych i w sanatoriach z powodu alkoholizmu i morfinizmu. Dwukrotnie odbył też karę więzienia. Niemniej jednak był jednym z najwybitniejszych pisarzy niemieckich XX wieku o niesłabnącej do dziś popularności. Wiele z jego dwudziestu siedmiu powieści doczekało się telewizyjnych adaptacji, zarówno w postaci filmów jak i miniseriali. Nasza klasa wzięła na warsztat prolog powieści Fallady pt. „Co dalej, szary człowieku?”
Wraz z wykładowcą skupiliśmy się na problemie posiadania lub nieposiadania pieniędzy w XX-wiecznych Niemczech. Akcja bowiem powieści rozpoczyna się zaraz po kryzysie ekonomicznym w 1929 roku. Główni bohaterowie nie są bogaci, zastanawiają się, czy w przyszłości będzie ich stać na posiadanie dziecka, czy będą w stanie założyć rodzinę, bezustannie przeliczają wydatki. W taki sposób otrzymujemy obraz życia w kraju objętym kryzysem późnej ery kapitalizmu, a jednocześnie możemy zauważyć, że życie nie zmieniło się wiele od ponad dziewięćdziesięciu lat. Problemy finansowe głównych bohaterów oraz ich rodzin często dotykają wiele rodzin w czasach współczesnych, obecnie. W ten sposób książka pokazuje swoją uniwersalność. Uświadamia czytelnikowi, że świat się zmienia, rozwija, przyspiesza – a problemy i emocje pozostają niezmienne, towarzyszą człowiekowi zawsze i wszędzie. Podsumowując, podkreślę, że ostatnia Lekcja Czytania była niezwykle inspirująca. Dzięki spotkaniu z literaturą niemiecką mogliśmy zobaczyć prawdziwych bohaterów z krwi i kości. Mogliśmy też zajrzeć w głąb siebie i zastanowić się, czy poruszane problemy dotyczą nas, młodych ludzi XXI wieku. Próbowaliśmy odnaleźć nas samych w niektórych postaciach, ich sposobie myślenia lub czynach. Mieliśmy szansę na refleksję i przekonanie się, czy na pewno postępujemy tak, jakbyśmy tego chcieli.